Gardijan: Gotovo svi u Evropi udišu otrovan vazduh, Srbija među najteže pogođenim zemljama

Evropa se suočava sa teškom krizom javnog zdravlja, budući da gotovo svi ljudi na kontinentu žive u područjima sa opasnim nivoom zagađenja vazduha, pokazalo je istraživanje britanskog lista Gardijan.

Najteže pogođena zemlja u Evropi je Severna Makedonija, a odmah iza nje je Srbija. U obe zemlje, više od polovine stanovništva živi u oblastima gde je zagađenje vazduha četiri puta veće od granice koju propisuje SZO.

Srbija je jedna od sedam zemalja istočne Evrope, uz Severnu Makedoniju, Rumuniju, Albaniju, Poljsku, Slovačku i Mađarsku, u kojima gotovo svi stanovnici žive u područjima sa najmanje duplo većim nivoom zagađenja od dozvoljenog.

U Severnoj Makedoniji gotovo dve trećine ljudi živi u oblastima u kojima je prisustvo čestica PM2,5 četiri puta veće od dozvoljenog, dok je u četiri oblasti, među kojima je i Skoplje, gotovo šest puta veće.

Analiza podataka, prikupljenih pomoću najsavremenije metodologije, pokazala je da 98 odsto ljudi u Evropi živi u oblastima zagađenim veoma štetnim sitnim česticama, i to znatno iznad granice koju preporučuje Svetska zdravstvena organizacija (SZO).

Gotovo dve trećine Evropljana živi u oblastima gde je zagađenje vazduha više nego dvostruko veće od dozvoljene granice SZO.

Situacija u istočnoj Evropi je znatno teža nego u zapadnoj, sa izuzetkom Italije, gde više od trećine stanovnika u dolini reke Po i okolnim područjima udiše vazduh koji je četiri puta zagađeniji od preporuke SZO.

Istraživanje Gardijana se odnosi na sitne čestice u vazduhu PM2,5, koje se uglavnom proizvode sagorevanjem fosilnih goriva, i koje mogu da uđu u pluća i krvotok i da utiču na gotovo svaki organ u telu.

Prema trenutnim smernicama SZO, prosečne godišnje koncentracije čestica PM2,5 ne bi trebalo da prelaze pet mikrograma po kubnom metru. Istraživanje Gardijana je pokazalo da svega dva odsto stanovništva Evrope živi u oblastima sa takvom koncentracijom čestica PM2,5.

Stručnjaci navode da zagađenje česticama PM2,5 uzrokuje oko 400.000 smrtnih slučajeva godišnje širom Evrope.

U Nemačkoj tri četvrtine stanovništva živi u oblastima sa duplo većim zagađenjem vazduha od dozvoljenog, u Španiji 49 odsto, a u Francuskoj 37 odsto.

U Velikoj Britaniji tri četvrtine stanovništva živi u oblastima gde je izloženost od jedan do dva puta veća od preporuke SZO, a četvrtina živi u područjima u kojima je zagađenje vazduha više nego dvostruko iznad dozvoljene granice.

Gotovo 30 miliona Evropljana živi u oblastima sa koncentracijama sitnih čestica koje su najmanje četiri puta veće od preporuke SZO.

Za razliku od toga, u Švedskoj ne postoji oblast u kojoj je koncentracija čestica PM2,5 više nego dvostruko veća od granice SZO, dok su neke oblasti na severu Škotske među retkima u Evropi u kojima je zagađenje u dozvoljenim granicama.

Saobraćaj, industrija, grejanje u domaćinstvima i poljoprivreda su glavni izvori čestica PM2,5, koje često u većoj meri pogađaju najsiromašnije zajednice.

Zagađenje vazduha je postalo ključno pitanje u Evropi, a EU je pod pritiskom da učini više u borbi protiv sve veće krize javnog zdravlja.

Stručnjaci navode da je potrebno preduzeti hitne mere. Oni ukazuju na sve veći broj dokaza koji pokazuju da zagađenje vazduha utiče na gotovo svaki organ u telu i da je povezano sa širokim spektrom zdravstvenih problema, od bolesti srca i pluća, preko raka, dijabetesa, depresije i mentalnih bolesti, do kognitivnih poremećaja i male težine novorođenčadi.

Jedna nedavna studija je pokazala da je zagađenje vazduha odgovorno za milion mrtvorođenih godišnje, a druga da mladi ljudi koji žive u gradovima već imaju milijarde otrovnih čestica iz vazduha u srcima, navodi Gardijan.