Zagađenost vazduha problem u svim većim crnogorskim opštinama

Zagađenje vazduha u nekoliko crnogorskih opština je na zabrinjavajućem nivou, a najvažnija strateška dokumenta koja se odnose na taj problem još nisu doneta, rečeno je danas na skupu u Podgorici.

Strategija upravljanja kvalitetom vazduha je u nacrtu još od 2019. godine, dok se na Nacionalnom energetskom i klimatskom planu radi još od 2018. godine, rekla je izvršna direktorka nevladine organizacije Green Home Azra Vuković.

Na radionici "Zagađenje vazduha u opštinama Bijelo Polje, Nikšić, Pljevlja i Podgorica" koju je organizovala ta organizacija, Vuković je kazala da su dani sa prekoračenjima dozvoljenih zagađujućih materija u celom centralnom i severnom regionu Crne Gore veliki i da to zagađenje ima uticaj na životnu sredinu, ali i na zdravlje građana.

"Imamo veoma visoke koncentracije PM2.5 čestica na svim mernim mestima u Severnoj i Centralnoj zoni kvaliteta vazduha", rekla je Vuković.

Bernd Burvic iz OEBS-a istakao je da je zagađenje vazduha izazov koji deli cela jugoistočna Evropa, ali da je istovremeno potencijal za saradnju, jer će zajednički napori verovatno dati više rezultata.

"Elektrane na ugalj, industrija, grejanje stanova, saobraćaj, poljoprivreda i nekontrolisano sagorevanje otpada su glavni izvori čestica i drugih emisija u vazduh u regionu. Prema Evropskoj agenciji za životnu sredinu, zagađenje vazduha je najveći rizik za zdravlje životne sredine u Evropi i glavni uzrok prerane smrti i bolesti. Osim toga, loš kvalitet vazduha može ugroziti poljoprivredu, šumarstvo i ekosisteme i na taj način povećati nesigurnost sredstava za život", rekao je Burvic.

On je istakao da je rešavanje problema zagađenja vazduha u jugoistočnoj Evropi prilika da se postigne napredak u rešavanju rodnih izazova u regionu.

"Zdravstveni rizici generalno su u snažnoj korelaciji sa polom, posebno domaćinstvima sa niskim prihodima. Žene, koje su često odgovorne za kućne poslove, češće će biti pogođene zagađenjem u zatvorenom prostoru. Deca su posebno osetljiva na loš kvalitet vazduha jer zagađivači mogu imati trajni uticaj na njihov razvoj, a uticaji počinju već pre rođenja. U poredjenju s odraslima, deca provode više vremena napolju i imaju brži ritam disanja što dovodi do veće izloženosti zagađivačima", istako je Burvic.

Borko Bajić iz Instituta za javno zdravlje kazao je da je sa zdravstvenog stanovišta veoma jasno da zagađeni vazduh može uticati na sve organe u našem telu.

"Podsetiću da su upravo moždani udari, ishemiska bolest srca i rak pluća tri najčešća razloga od kojih se umire u Crnoj Gori a kojima zagađenje vazduha itekako doprinosi", istakao je Bajić.

Mina Brajović iz Svetske zdravstvene organizacije rekla je da zagađenost vazduha predstavlja ozbiljan javno-zdravstveni problem u Crnoj Gori ali da je to i svetski problem.

"Podaci Svetske zdravstvene organizacije ukazuju da 99 odsto svetske populacije danas udiše zagađen vazduh. Ono što je vanredno važno da se ima na umu jeste da zagađen vazduh predstavlja uzrok prevremenog mortaliteta. Ovo je problem koji ne poznaje granice i od ključnog značaja za prevazilaženje istog je regionalna ali i globalna saradnja", istakla je Brajović.

Opština Bijelo Polje, koja ima ozbiljan problem sa zagađenjem vazduha, preduzela je određene korake u cilju rešavanju problema.

Predsednik opštine Petar Smolović je rekao da su ugrađeni filteri na najvećim zagađivačima na teritoriji opštine, a da dugoročan plan predviđa toplifikaciju opštine kako bi se eliminisalo 14.000 ložišta koji su glavni zagađivač vazduha.