Web Analytics
Na današnji dan 9. mart - BetaRS

Na današnji dan 9. mart

Dogodilo se | Izvor: Beta | 09.03.2024 | access_time 06:55
Na današnji dan 9. mart
Foto: Beta/Ana Slović

1991 - U Beogradu su održane prve velike antirežimske demonstracije. Policija je grubom silom rasturila demonstrante, nakon čega je centar grada zaposela vojska s tenkovima. Tokom demonstracija na kojima je učestvovalo desetine hiljada gradjana, poginuli su učenik Branivoj Milinović i policajac Nedeljko Kosović, a više stotina gradjana je povredjeno. Proteste zbog brutalnosti policije nastavili su narednih dana beogradski studenti.

1074 - Boreći se protiv kršenja celibata, papa Grgur VII naredio je da svi oženjeni rimokatolički sveštenici budu ekskomunicirani.

1495 - Tokom opsade Napulja, u vojsci francuskog kralja Šarla III (Charles) pojavila se epidemija sifilisa koja se brzo proširila na ostale evropske zemlje. Smatra se da su, dotad nepoznatu bolest, doneli Kolumbovi moreplovci s Novog kontinenta.

1661 - Umro je kardinal Žil Mazaren (Jules Mazarin), francuski političar italijanskog porekla. Posle smrti kardinala Rišeljea (Richelieu) 1642. postao je ministar za vreme regentstva kraljice Ane i kao jedan od najveštijih diplomata svoga doba, učvrstio temelje na kojima je Luj XIV gradio hegemonističku politiku Francuske prema Evropi.

1796 - Napoleon Bonaparta oženio je Žozefinu Boarne (Josephine de Beauharnais), udovicu bivšeg francuskog oficira koji je giljotiniran za vreme Francuske revolucije.

1814 - Rodjen je ukrajinski pisac i slikar Taras Ševčenko, najveći ukrajinski pesnik 19. veka, romantičar i revolucionar. Poezijom inspirisanom narodnim stvaralaštvom razvio je književni ukrajinski jezik i otvorio puteve novoj ukrajinskoj poeziji (zbirka pesama "Kobzar", poema "Hajdamaki").

1831 - Kralj Luj Filip (Louis Philippe) osnovao je Francusku Legiju stranaca sa sedištem u Alžiru.

1862 - Tokom Američkog gradjanskog rata dogodio se prvi sukob oklopnih brodova "Monitor", armije Unije i broda Konfederalne vojske "Merimak". U četvoročasovnoj bici nijedan brod nije oštećen.

1888 - Umro je Vilhelm I (Wilhelm), pruski kralj od 1861, koji je uz pomoć moćnog kancelara Ota fon Bizmarka (Otto von Bismark) 1871. ujedinio 25 nemačkih država u Nemačko Carstvo i proglasio se carem.

1890 - Rodjen je ruski državnik Vjačeslav Mihajlovič Molotov, šef sovjetske diplomatije od 1939. do 1949. i od 1953. do 1956, glavni pregovarač s nacističkom Nemačkom u pripremi sovjetsko-nemačkog pakta o nenapadanju u avgustu 1939. Nakon 30 godina koje je proveo u najvišem partijskom i državnom vrhu u vreme Staljinove diktature, isključen je iz Centralnog komiteta Komunističke partije i smenjen sa svih funkcija u junu 1957.

1924 - Italija je anektirala Rijeku, koja je od potpisivanja jugoslovensko-italijanskog ugovora u Rapalu u novembru 1920. imala status nezavisnog grada.

1942 - Japanske invazione snage su u Drugom svetskom ratu okončale zauzimanje indonežanskog ostrva Java, tada pod holandskom kolonijalnom vlašću.

1943 - Rodjen je američki velemajstor Robert Bobi Fišer (Bobby Fischer), prvi Amerikanac koji je osvojio titulu svetskog prvaka u šahu. Šampionsku titulu stekao je pobedivši 1972. u Rejkjaviku ruskog velemajstora Borisa Spaskog, a izgubio je bez meča 1975, kada je odbio da prihvati uslove Medjunarodne šahovske federacije, pa je za prvaka sveta proglašen ruski velemajstor Anatolij Karpov.

1989 - Vlasti u Varšavi zvanično su optužile sovjetske službe bezbednosti za likvidaciju više od 4.200 poljskih oficira u Katinskoj šumi u proleće 1940.

1991 - U Beogradu su održane prve velike antirežimske demonstracije. Policija je grubom silom rasturila demonstrante, nakon čega je centar grada zaposela vojska s tenkovima. Tokom demonstracija na kojima je učestvovalo desetine hiljada gradjana, poginuli su učenik Branivoj Milinović i policajac Nedeljko Kosović, a više stotina gradjana je povredjeno. Proteste zbog brutalnosti policije nastavili su narednih dana beogradski studenti.

1992 - Umro je bivši premijer Izraela Menahem Begin (Menachem). Lider ilegalne cionističke grupe "Irgun Cevai Leumi" četrdesetih, a nakon osnivanja Izraela 1948. šef desničarske partije "Likud", potpisao je 1997. u Kemp Dejvidu mirovni ugovor s egipatskim predsednikom Anvarom el Sadatom, za šta je s egipatskim predsednikom podelio Nobelovu nagradu za mir 1978.

1994 - Teroristi Irske republikanske armije su izveli prvi u seriji minobacačkih napada na londonski aerodrom "Hitrou".

1994. - Američki pesnik, pripovedač i romanopisac Čarls Bukovski umro je u San Pedru. Poznat po eksplicitnom, sirovom, ponekad i vulgarnom književnom izrazu najčešće je pričao o simpatičnim gubitnicima sa margina društva. Najpoznatiji njegovi romani su "Zabeleške starog pokvarenjaka", "Bludni sin", "Šekspir ovo nikad nije radio" i zbirke kratke proze "Djavo je bio vruć" i "Priče o običnom ludilu".

1999 - Iranski predsednik Mohamad Hatami (Mohammad Khatami) doputovao je u Italiju, što je bila prva poseta šefa iranske države jednoj zapadnoj zemlji od islamske revolucije 1979. Tokom trodnevne posete Hatami se susreo i sa poglavarom Rimokatoličke crkve Jovanom Pavlom II u Vatikanu, kao najviši iranski verski lider koji je posetio papu.

2002 - Ponovo je otvoren tunel Mon Blan u Alpima, nakon velikog požara 1999. kada je poginulo 39 osoba.

2003 - Tajlandska policija je saopštila da je u tromesečnoj akciji, koja je sprovedena širom zemlje u potrazi za proizvodjačima i dilerima sintetičke droge (metafetamina) ubijeno više od 2.200 ljudi.

2003 - U Havani, glavnom gradu Kube, Evropska unija je otvorila diplomatsko predstavništvo.

2008 - Na parlamentarnim izborima u Španiji pobedila je vladajuća Socijalistička partija.

2015. - Švajcarski avion "Solar impuls 2", koji leti isključivo na solarni pogon, poleteo je iz Abu Dabija na put oko sveta bez ijedne kapi goriva. Svet je obišao u 16 etapa i ponovo sleteo u Abu Dabi 26. jula 2016.

2017 - Masovni pokušaj bekstva iz očajnih uslova doveo je do požara u domu za nezbrinutu decu u Gvatemali u kojem su poginule 33 devojčice.

2017 - Donald Tusk izabran je na novi dvoipogodišnji mandat za predsednika Evropskog saveta, uprkos protivljenju Poljske čiji je državljanin.

Teme