Na današnji dan 2. maj

Na današnji dan 2. maja 1904. godine rođen je američki pevač i filmski glumac Hari Lilis "Bing" Krozbi (Harry Lillis, Crosby), rekorder po broju snimljenih ploča, dobitnik Oskara za film "Idući svojim putem".

1519 - Umro je Leonardo da Vinči (Vinci), italijanski vajar, naučnik i slikar, "uomo universale" italijanske renesanse koga istoričari umetnosti svrstavaju u najveće genije svih vremena. Njegova "Mona Liza" i "Poslednja večera" spadaju medju najčuvenije slike na svetu. "Traktat o slikarstvu" (u prevodu objavljen u Beogradu 1953) koji sadrži njegova zapažanja, zaključke i pouke o slikanju, perspektivi, svetlosti i boji, značajan je doprinos nauci o umetnosti.

1567 - Umro je dubrovački renesansni pesnik i dramski pisac Marin Držić, autor "Dundo Maroja" i "Novele od Stanca".

1660 - Rođen je Pjetro Alesandro Gaspare Skarlati (Pietro Alessandro, Scarlatti), italijanski kompozitor opera i crkvenih kompozicija.

1729 - Rođena je ruska carica nemačkog porekla Katarina II Aleksejevna (Katarina Velika). Caricom ju je 1762. proglasila dvorska garda pošto je u zaveri ubijen njen muž Petar III. Pod uticajem francuskih prosvetitelja Voltera (Voltaire) i Didroa (Diderot), sprovela je značajne reforme ruskog društva u duhu prosvećenog apsolutizma.

1852 - Rođen je novinar, pisac i političar Pera Todorović, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke u Srbiji.

1857 - Umro je francuski pisac Alfred de Mise (Musset) ("Noći", "Pismo Lamartinu", "Ispovest jednog deteta ovog veka").

1860 - U Budimpešti je rođen Teodor Hercl (Theodor Herzl) vođa i osnivač cionističkog pokreta, autor dela "Jevrejska država" (1896).

1885 - Belgijski kralj Leopold II proglasio se kraljem nove Slobodne države Kongo.

1892 - Rođen je nemački pilot Manfred fon Rihthofen (von Richthofen), "Crveni baron", najslavniji nemački avijatičar u Prvom svetskom ratu. Tokom rata oborio je više od 80 aviona. Poginuo je u jednoj od vazdušnih bitaka u aprilu 1918.

1892 - Umro je nemački hemičar August Vilhelm fon Hofman (Wilhelm von Hofmann), osnivač moderne industrije anilinskih boja od katrana kamenog uglja.

1903 - Rođen je američki pedijatar Bendžamin Meklejn Spok (Benjamin McLane Spock), autor bestselera "Saveti zdravog razuma o odgajanju beba i dece" (1946).

1933 - Nemački kancelar Adolf Hitler je ukinuo sindikate.

1945 - Sovjetske trupe osvojile su Berlin u Drugom svetskom ratu.

1951 - Savet Evrope prihvatio je Nemačku kao punopravnu članicu.

1953 - Krunski princ Husein zvanično je postao kralj Jordana. U Iraku, kralj Fejsal II preuzeo je vlast.

1957 - Umro je američki političar, senator Džozef Mekarti (Joseph McCarthy), vođa antikomunističke kampanje u SAD 1950-ih godina.

1960 - Izvršena je smrtna kazna nad Amerikancem Kerilom Česmenom (Caryl Cheshman), osuđenim za otmicu i silovanje. Čekajući izvršenje presude koje je osam puta odlagano zahvaljujući upornoj i veštoj odbrani, u zatvoru je napisao tri knjige koje su postale bestseleri.

1965 - Uključen je prvi komunikacioni satelit za prenos televizijske slike.

1967 - Na inicijativu britanskog filozofa, nobelovca Bertranda Rasela (Russel) u Stokholmu je počeo da radi Međunarodni tribunal za ratne zločine, koji je kasnije presudio da su SAD krive za agresiju na Vijetnam.

1990 - Stranka Nelsona Mandele Afrički nacionalni kongres (ANC) i Vlada Južne Afrike počeli su pregovore u Kejptaunu o okončanju vlasti bele manjine. Istog dana 1994. Mandela i ANC su pobedili na izborima u Južnoj Africi.

1993 - U Atini predsednik Republike Srpske Radovan Karadžić potpisao je Vens-Ovenov mirovni plan za BIH, pod uslovom da ga prihvati Skupština RS. Skupština je kasnije odbacila plan, ocenivši da su mape razgraničenja s bosanskim Muslimanima i Hrvatima krajnje nepovoljne za Srbe u Bosni, a rat u BIH je nastavljen.

1995 - Projektili krajiških Srba pogodili su centar Zagreba, a poginulo je šest osoba i 176 je ranjeno.

1999 - Avijacija NATO-a je u napadima na SR Jugoslaviju upotrebila grafitne bombe koje su izazvale raspad elektroenergetskog sistema u Srbiji. Oko 70 odsto teritorije Srbije ostalo je bez struje.

2000 - U Sijera Leoneu pobunjenici Ujedinjenog revolucionarnog fronta zarobili su 500 pripadnika mirovnih snaga UN. Zarobljenici su potom puštani u manjim grupama, a preostali su oslobodjeni 15. jula, posle vojne intervencije mirovnih snaga.

2003 - Američki predsednik Džordž Buš saopštio je da je glavni deo borbenih operacija u Iraku završen, čime je zvanično okončan rat u Iraku.

2004 - Milorad Luković Legija, bivši komandant Jedinice za specijalne operacije (JSO) i prvooptuženi za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića, predao se policiji u Beogradu nakon 14 meseci skrivanja. Zbog organizovanja ubistva premijera Đinđića Luković je osuđen na 40 godina zatvora, a na istu kaznu osuđen je i neposredni izvršilac ubistva, bivši Lukovićev zamenik Zvezdan Jovanović.

2011. - Grupa američkih komandosa ubila je u gradu Abotabatu u Pakistanu Osamu Bin Ladena, vodju terorističke organizacije Al Kaida i organizatora terorističkih napada 11. septembra 2001. u SAD, koji su doveli do rata u Avganistanu i kasnije u Iraku.

2012 - Mađarski parlament izabrao je Janoša Adera za novog predsednika, nakon što je njegov prethodnik Pal Šmit podneo ostavku zbog skandala oko plagijata doktorske disertacije.

2013 - UN su objavile da je 260.000 ljudi u Somaliji, od čega polovina deca, umrlo od gladi od 2010. do 2012. godine.

2014 - Više od 2.100 ljudi poginulo je u odronima koje su izazvale obilne kiše u planinskim selima na severoistoku Avganistana.

2015 - Poznata ruska balerina Maja Plisecka preminula je u 90 godini. Tokom višedecenijske karijere sarađivala je sa Boljšoj teatrom, Pariskom operom i trupom Balet 20. veka Morisa Bežara.

2015 - Rođena je britanska princeza Šarlota Elizabeta Dajana (Charlotte Elizabeth Diana), ćerka vojvode i vojvotkinje od Kembridža, princa Vilijama i Kejt.

2018 - Baskijska separatistička organizacija ETA formalno je objavila da se raspušta. U akcijama ove organizacije, koju Evropska unija smatra terorističkom, izmedju 1968. i 2010. ubijeno je više od 800 ljudi.