Na današnji dan 26. maj

Na današnji dan 26. maja 1851. u Londonu je počeo prvi moderni međunarodni šahovski turnir 16 igrača, koji je 15. jula završen pobedom nemačkog majstora Adolfa Andersena (Anderssen).

604 - Umro je Sveti Avgustin, prvi kenterberijski nadbiskup i osnivač hrišćanske crkve u Engleskoj. Papa Grgur I poslao ga je 596. sa 40 benediktinaca da utemelji hrišćanstvo i poveže Englesku s Rimom. Godine 597. osnovao je Kenterberijsku nadbiskupiju.

735 - Umro je engleski istoričar i kaludjer Sveti Bid (Bede), autor prve istorije Engleske. Njegova "Crkvena istorija engleskog naroda" (Historia Ecclesiastica Gentis Anglorum), pisana na latinskom, najvažniji je izvor anglosaksonske istorije između prvog i šestog veka.

1521 - Rimsko-nemački car Karlo V, kao izvršilac papske ekskomunikacije, doneo je Vormski edikt kojim su prognani osnivač protestantizma u Nemačkoj Martin Luter i njegovi sledbenici.

1659 - Aurangzeb, veliki mogul Indije, zvanično je stupio na presto koji je uzurpirao zbacivši oca i smaknuvši braću.

1805 - Napoleon Bonaparta krunisan je za kralja Italije u milanskoj katedrali.

1822 - Rođen je francuski pisac Edmon Gonkur (Edmond Goncourt). Posle njegove smrti 1896, njegovim zaveštanjem je osnovana "Akademija Gonkur" (1896) koja od 1903. svake godine nagrađuje najbolji roman francuske literature.

1865 - Predajom generala Kirbija Smita (Kirby Smith) u Šrevenportu kod Nju Orleansa u Luizijani, prestao je oružani otpor južnjačke vojske u Američkom gradjanskom ratu, mesec i po pošto je Konfederacija potpisala kapitulaciju.

1868 - Obešen je irski nacionalista Majkl Baret (Michael Barrett) zbog bombaškog napada u Londonu. To je bilo poslednje javno smaknuće u Engleskoj.

1876 - Umro je češki istoričar i političar František Palacki (Palacky), organizator i predsednik Sveslovenskog kongresa 1848. i jedan od osnivača Matice češke. Zastupao je ideju "austroslavizma" i zalagao se za federativno preuredjenje Austro-Ugarske.

1896 - Nikola II Romanov krunisan je za cara Rusije.

1912 - Rođen je mađarski političar Janoš Kadar (Janos), lider komunista (1956-1988) i predsednik Vlade Madjarske 1956. posle antisovjetskih demonstracija i oružane pobune, ugušene intervencijom sovjetskih trupa.

1923 - Održana je prva motociklistička trka "24 časa Le Mana".

1942 - U Londonu je potpisan britansko-sovjetski ugovor o punoj saradnji u Drugom svetskom ratu i posle njegovog okončanja.

1955 - U Beograd je doputovala delegacija Sovjetskog Saveza na čelu s prvim sekretarom CK KPSS, Nikitom Hruščovom. Bila je to prva zvanična poseta predstavnika SSSR-a Jugoslaviji posle 1948. Na kraju razgovora potpisana je Beogradska deklaracija kojom su normalizovani međudržavni odnosi.

1966 - Britanska Gijana je postala nezavisna država u okviru Britanskog komonvelta.

1972 - U Moskvi je potpisan prvi sporazum SSSR i SAD o ograničenju strategijskog nuklearnog naoružanja (SALT 1).

1976 - Umro je Nemac Martin Hajdeger (Heidegger), jedan od najuticajnijih filozofa 20. veka, profesor univerziteta u Frajburgu ("Bivstvovanje i vreme", "Kant i problem metafizike", "Šta je metafizika", "Šta je to filozofija", "Niče", "O suštini istine").

1978 - Umrla je ruska balerina Tamara Platonovna Karsavina, uz Anu Pavlovu i Vaclava Nižinskog jedna od najvećih zvezda Ruskog baleta Sergeja Djagiljeva.

1991 - Zvijad Gamsahurdija je izabran za predsednika Gruzije.

1991 - Austrijski putnički avion "Boing 767", kompanije bivšeg automobilskog asa Nikija Laude, pao je severno od Bangkoka. Poginulo su svi: 223 putnika i posada. Medju poginulim su bila i trojica Jugoslovena.

1997 - Australijski premijer Džon Hauard (John Howard) izvinio se desetinama hiljada Aboridžina koji su u prošlosti, zbog politike asimilacije na silu uzeti od roditelja.

1998 - Uprkos protivljenju profesora i studenata, Skupština Srbije je donela Zakon o univerzitetu kojim je Vlada ovlašćena da postavlja rektora, dekane, univerzitetske i fakultetske upravne i nadzorne odbore. Policija je rasterala studente i profesore koji su zbog toga protestovali ispred zgrade Skupštine. U naredne dve godine 180 profesora napustilo je Beogradski univerzitet.

2001 - Organizaciju afričkog jedinstva (OAJ) je nakon 38 godina postojanja zamenila Afrička unija. Promena je izvršena u cilju političke i ekonomske integracije 53 afričke države članice, po ugledu na Evropsku uniju.

2002 - Francusko-poljski režiser Roman Polanski je na filmskom festivalu u Kanu osvojio Zlatnu palmu za film "Pijanista".

2003 - U nesreći ukrajinskog aviona u blizini Crnog mora, kod grada Trabzona, poginula su 62 pripadnika španskih mirovnih trupa, koji su se vraćali iz Avganistana, i 13 članova posade.

2004 - Vlada Sudana i pobunjenici sudanske Narodne oslobodilačke armije potpisali su u Keniji dogovor o podeli vlasti i upravljanju u strateškim oblastima oko kojih su se borili.

2008 - Umro je Sidni Polak, američki filmski reditelj, producent i glumac. Bio je producent 44 filma, glumio u 30, režirao 10 TV-serija i 21 film medju kojima "Konje ubijaju zar ne", "Tutsi", "Devojka koju sam voleo", "Džeremaja Džons", "Prevodilac", "Igrač". Za režiju filma "Moja Afrika" dobio je Oskara 1985.

2011 - Posle 16 godina skrivanja, u Vojvodini je uhapšen haški optuženik i bivši komandant Vojske Republike Srpske Ratko Mladić i izručen haškom Tribunalu, pred kojim je optužen za genocid, zločine protiv čovečnosti i kršenje zakona i običaja rata.

2013 - Posmrtni ostaci poslednjeg jugoslovenskog kralja Petra Drugog Karadjordjevića, njegove majke Marije, supruge Aleksandre i brata Andreja, preneti iz Amerike, Velike Britanije i Grčke, sahranjeni su na Oplencu.

2014 - Belgijski premijer Elio Di Rupo podneo je ostavku dan posle parlamentarnih izbora na kojima je u Flandriji većinu osvojila nacionalistička partija Nova flamanska alijansa (N-VA), a Socijalistička partija u Valoniji. U Flandriji živi oko 60 odsto od 11 miliona Belgijanaca.

2017 - U poplavama i klizištima koje su izazvale monsunske kiše poginulo je 200 stanovnika zapadnog i južnog dela Šri Lanke.

2019 - Na izborima za Evropski parlament većinu su zadržali narodnjaci i socijaldemokrate, kojima su se priključili i liberali ostvarivši veliki rast u broju poslaničkih mesta. Izbori su počeli 23. maja.

2023 - Grupe građana sa severa Kosova sukobile su se sa kosovskom policijom koja je omogućavala novoizabranim gradonačelnicima albanske nacionalnosti da uđu u kancelarije opština Zvečan, Zubin Potok i Leposavić u kojima većinski žive Srbi. Sukob je izazvao brojna reagovanja i osude, a borbena gotovost Vojske Srbije podignuta je na najviši stepen.