Na današnji dan 8. septembar

Na današnji dan 8. septembra 1841. rođen je češki kompozitor Antonjin Dvoržak (Antonin Dvorak), jedan od tvoraca češke nacionalne škole. Iz njegovog bogatog opusa se izdvaja devet simfonija od kojih je najpoznatija "Simfonija iz novog života", Koncert za čelo i "Slovenske igre".

1157 - Rođen je engleski kralj Ričard I Plantagenet, Lavlje srce (Richard, the Lionheart), junak srednjovekovnih legendi, jedan od vođa u Trećem krstaškom ratu. Vladao je od 1189. do smrti 1199.

1331 - Na državnom saboru u Svrčinu (Kosovo) arhiepiskop Danilo II krunisao je 23-godišnjeg Dušana Stefana Nemanjića za kralja srpskih i pomorskih zemalja. Za prvog srpskog cara Dušan Nemanjić krunisan je 1346. u Skoplju, tada srpskoj prestonici.

1380 - Veliki moskovski knez Dimitrije Ivanovič Donski je u bici kod Kulikova potukao tatarsku vojsku. To je bila prva pobeda Rusa nad Tatarima koji su u 13. veku zagospodarili većim delom Rusije.

1565 - Španski doseljenici osnovali su na Floridi, na mestu današnjeg St. Avgustina, prvo katoličko naselje u Americi.

1645 - Umro je španski pisac Fransisko Gomes de Kevedo i Viljegas (Francisco Gomez, Quevedo y Villegas), jedan od velikana Zlatnog veka španske književnosti i jedan od najznačajnijih satiričara u svetskoj književnosti ("Snoviđanja", "Život lupeža").

1664 - Predvođeni pukovnikom Ričardom Nikolsom (Richard Nicholls), Englezi su zauzeli holandsko naselje na američkom kontinentu Novi Amsterdam, potom nazvano Njujork - u čast vojvode od Jorka (York), budućeg engleskog kralja Džejmsa II (James).

1731 - Bački episkop Visarion Pavlović otvorio je u Novom Sadu latinsko-slovensku školu, koja je imala rang niže realne gimnazije. Škola je doprinela formiranju prvih naraštaja srpske građanske inteligencije u Vojvodini.

1760 - U Sedmogodišnjem ratu, koji se iz Evrope proširio i na Severnu Ameriku, Britanci pod komandom Džefrija Amhersta (Jeffrey) porazili su Francuze i zauzeli Montreal.

1799 - Rođen je srpski pisac, prevodilac i političar Jovan Hadžić, poznat i kao Miloš Svetić, jedan od autora Građanskog zakonika Kneževine Srbije, prvi predsednik Matice srpske. Poznat je i kao protivnik jezičkih i pravopisnih reformi Vuka Karadžića.

1831 - Ruske trupe pod komandom generala Paskeviča su u bici za Varšavu pobedile Poljake koje je predvodio general Henrik Dembinjski (Henryk Dembinski). U trodnevnoj bici poginulo je više od 9.000 Poljaka. To je bio i kraj Poljskog ustanka.

1856 - Mirovnim ugovorom u Parizu završen je Krimski rat Rusije protiv Turske (1853-56) i njenih saveznika - Velike Britanije i Francuske (od 1854) i Kraljevine Sardinije (od 1855) za prevlast na Balkanu, Dardanelima i Bliskom Istoku. Rusija je izgubila deo Besarabije i protektorat nad dunavskim kneževinama i pravo držanja ratne flote u Crnom moru.

1900 - Uragan je u teksaškom gradu Galveston razrušio više od 2.500 kuća, a poginulo je najmanje 8.000 ljudi.

1926 - Društvo naroda je jednoglasno primilo Nemačku u članstvo.

1941 - Nemci su u Drugom svetskom ratu počeli blokadu Lenjingrada. Opsada grada, tokom koje je od iscrpljenosti i gladi umrlo 620.000 ljudi, okončana je u januaru 1944. pobedom sovjetske, Crvene armije.

1943 - Objavljena je bezuslovna kapitulacija Italije u Drugom svetskom ratu.

1944 - Prva nemačka raketa "Fau 2", ispaljena iz Haga, u Drugom svetskom ratu pala je na London. Nemci su do kraja rata na Veliku Britaniju ispalili više od 1.000 tih raketnih bombi, od kojih je 660 palo na London.

1949. - Umro je nemački kompozitor i dirigent Rihard Štraus (Richard Strauss), direktor Bečke opere, autor popularnih opera "Kavaljer s ružom", "Kapričo", "Arabela" i simfonijske poeme "Tako je govorio Zaratustra" koja je korišćena u filmu "Odiseja 2001".

1951 - U San Francisku je potpisan mirovni ugovor Japana i 49 zemalja. Tim ugovorom Japanu su oduzete sve teritorije koje je osvojio u prethodnih 80 godina.

1954 - U Manili su SAD, Filipini, Australija, Novi Zeland, Tajland, Pakistan, Velika Britanija i Francuska, osnovali SEATO pakt, zamišljen kao kariku u američkoj globalnoj strategiji okruživanja SSSR-a. Prestankom hladnog rata taj pakt je izgubio značaj.

1991 - Makedonci su se na referendumu izjasnili za suverenu Republiku Makedoniju čime je ona postala treća od šest republika SFR Jugoslavije koja je izabrala samostalnost.

1995 - Ministri inostranih poslova SR Jugoslavije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine prihvatili su u Ženevi mirovni plan za Bosnu, što je bio uvod u okončanje najtežeg sukoba na tlu Evrope od Drugog svetskog rata.

1997 - U blizini zapadne obale Haitija je poginulo 150 ljudi kad je potonuo pretrpani feribot "La Fierte Gonavienne" (Ponos Gonave) koji je plovio ka ostrvu Gonava.

1999 - Od eksplozije podmetnute bombe u stambenoj zgradi u Moskvi poginule su 94 osobe. U seriji eksplozija narednih dana u više gradova u Rusiji poginulo je oko 300 ljudi.

2001 - Više od 1.000 ljudi, uključujući i Nelsona Mandelu, okupilo se na sahrani oca južnoafričkog predsednika Taboa Mbekija. Govan Mbeki je sahranjen medju običnim ljudima.

2002 - Na svetskom prvenstvu u košarci u Indijanopolisu (SAD) Jugoslavija je po drugi put postala prvak sveta.

2003. - Umrla je nemačka rediteljka i fotograf Leni Rifenštal, čija je karijera dostigla vrhunac u vreme nacističke vladavine, zahvaljujući propagandnim nacističkim filmovima koje je režirala. Najpoznatije njeno ostvarenje je "Trijumf volje" sa poznatim scenama hiljada nacista koji slave Hitlera.

2003 - Studentski pokret Otpor, poznat po akcijama protiv režima bivšeg predsednika SR Jugoslavije i Srbije Slobodana Miloševića zvanično je pristupio Demokratskoj stranci (DS).

2005 - Predsednik Ukrajine Viktor Juščenko smenio je vladu premijerke Julije Timošenko. Politička kriza u Ukrajini nastala je nakon ostavki trojice visokih državnih funkcionera zbog, kako su naveli, korupcije u vrhovima vlasti.

2006 - U svetu se čak 170.000 umetničkih dela vodi kao nestalo, uključujući 167 radova Renoara (Renoir), 166 Rembrantovih (Rembrandt), 175 Vorholovih (Warhol) i više od 200 Dalijevih dela, saopštio je Interpol.

2010 - U veštačkom jezeru Perućac u Bosni i Hercegovini pronadjeno je 250 posmrtnih ostataka od kojih 160 žrtava su Bošnjaci stradali na početku etničkih sukoba 1992 godine, kada su ubijeni, a potom bačeni u Drinu.

2014 - Irački parlament izglasao je novu vladu premijera Hajdara al Abadija, iako nisu izabrani ministri unutrašnjih poslova i odbrane, za šta je premijer zatražio dodatnih nedelju dana.

2014 - Organizacija UN za obrazovanje, nauku i kulturu (Unesko) saopštila je da oko 781 milion odraslih u svetu ne zna da čita, piše i računa, dve trećine njih predstavljaju žene.

2019 - U Rusiji su održani lokalni i regionalni izbori na kojima je vladajuća partija Jedinstvena Rusija osvojila većinu u svim regionima. Izbornu kampanju su pratile brojne demonstracije, posebno u Moskvi gde je Jedinstvena Rusija osvojila trećinu manje odborničkih mesta nego na prethodnim izborima.

2022 - Britanska kraljica Eliazbeta Druga (Elizabeth II) umrla je u 97. godini, nakon 70 godina vladavine na britanskom tronu. Kraljičin najstariji sin je nov kralj Ujedinjenog kraljevstva Čarls Treći (Charles III).