Istraživanje: Većina građana u svetu ima povoljan stav prema malo svojih političkih stranaka

Većina javnosti ima povoljan stav prema relativno malo političkih stranaka u svojoj zemlji, pokazala je anketa američkog istraživačkog Centra Pju (Pew) sprovedena proletos u 24 zemlje sveta.

Istraživanje se odnosilo na 101 političku stranku, od kojih svega 16 uživa povoljan stav većine odraslih u svojim zemljama.

Ljudi u mnogim zemljama povoljno vide bar jednu stranku, ali u 15 zemalja nijedna stranka nije dobila pozitivne ocene većine odraslih.

U mnogim analiziranim zemljama, glavna vladajuća stranka je nepopularna.

Ali to nije slučaj svuda: u četiri zemlje najmanje 60% odraslih ima pozitivno mišljenje o vladajućoj stranci: Indonezija (80%), Meksiko (78%), Indija (76%) i Južna Afrika (63%).

U drugih šest zemalja oko polovine ima povoljan stav o svojoj glavnoj vladajućoj stranci: Nemačka (57%), Australija (55%), Kanada (53%), Švedska (52%), Izrael (49%) i Argentina (48%).

Vladajuće stranke su uglavnom nepopularne u Brazilu, Grčkoj, Mađarskoj, Poljskoj, Španiji, Turskoj i Sjedinjenim Državama. Ipak te stranke su ili najpopularnije od svih o kojima su građani pitani u anketi, ili su izjednačene s nekom drugom strankom.

Stavovi većine prema vladajućim političkim strankama su podeljeni po ideološkim linijama.

Likud, vladajuća stranka u Izraelu, uživa povoljno mišljenje 79% Izraelaca na ideološkoj desnici, a samo 7% onih na levici – razlika od 72 procentna poena.

Velika ideološka podela je i prema Republikanskoj stranci u SAD: 72% konzervativaca ima pozitivan stav o njoj, a samo 8% liberala – razlika od 64 poena.

Takve ideološke razlike od najmanje 50 poena javljaju se i kod vladajućih stranaka u Turskoj (56 poena), Švedskoj (54), Italiji (53) i Mađarskoj (50).

Stavovi o nekim vladajućim strankama su se poboljšali od 2024. godine: to je slučaj sa Socijaldemokratskom partijom u Nemačkoj i strankom Afrički nacionalni kongres u Južnoj Africi (po +18 procentnih poena), Liberalnom strankom u Kanadi (+15 poena) i Kongresom svih progresivnih u Nigeriji (+6 poena).

Stavovi o drugim vladajućim strankama su se pogoršali od prošle godine: vladajuće stranke u Keniji i Poljskoj (po -14 poena), Holandiji (-12 poena) i Grčkoj (-11 poena) izgubile su popularnost od prošle godine.

Primetno je da je naklonost prema stranci Morena u Meksiku na skoro rekordno visokom nivou (78%), blizu rekordno niskog nivoa je Liberalno-demokratska partija u Japanu (26%), a naklonost prema kenijskom Ujedinjenom demokratskom savezu (44%) je istorijski najmanja.

U nekim zemljama više ljudi ima povoljno mišljenje o glavnoj stranci koja nije na vlasti, nego o glavnoj stranci koja je na vlasti: u Keniji, Nigeriji i Švedskoj, većine odraslih ima povoljno mišljenje o glavnoj opozicionoj stranci koja je popularnija od vladajuće stranke.

U Holandiji više odraslih ima povoljno mišljenje o glavnoj opozicionoj stranci, Groenlink-Laburističkoj partiji (GL-PvdA), nego o vladajuć́oj Stranci za slobodu (PVV) (50% prema 32%). Isto važi i za Francusku: više odraslih ima povoljno mišljenje o Nacionalnom zboru, nego o Renesansi predsednika Emanuela Makrona (35% naspram 27%).

U nekoliko drugih zemalja – Brazilu, Grčkoj, Italiji, Japanu i Turskoj, ljudi slično ocenjuju glavnu opozicionu stranku i vladajuću stranku.

U 10 evropskih zemalja obuhvacćenih istraživanjem Centra Pju, većina desničarsko-populističkih stranaka je nepopularna.

Samo je Forca Italija, jedina od 13 desničarsko-populističkih stranaka u istraživanju, dobila pozitivnu ocenu od više od polovine odraslih. To je i najpopularnija stranka u toj zemlji.

Braća Italije, kao i Fides u Mađarskoj i Nacionalni zbor u Francuskoj su među najpopularnijim strankama u svojim zemljama, uprkos tome što ih pozitivno gleda oko 40% odraslih ili manje.

Oko četvrtine odraslih u Grčkoj (24%) pozitivno gleda na desničarsko-populističku stranku Grčko rešenje, a skoro isti procenat ima pozitivno mišljenje o glavnim vladajućim i opozicionim strankama, te je grčko javno mnjenje po tome podeljeno u tri dela.

S druge strane, Švedske demokrate (27%) i Alternativa za Nemačku (21%) su najmanje omiljene stranke u svojim zemljama. Liga u Italiji je među najmanje omiljenim u toj zemlji (29%).

Od 2016. godine, kada je Centar Pju počeo da pita o nekim krajnje desničarskim populističkim strankama, podrška za nekoliko je značajno porasla, uključujući Forca Italija, Nacionalni zbor i Alternativu za Nemačku (AfD). Stavovi o Reform UK i Vox u Španiji su se takođe poboljšali poslednjih godina.

I vladajuća stranka "Braća Italije" je postala popularnija. Ove godine je pozitivno vidi 43% odraslih Italijana – a bilo ih je 31% u proleće 2022. To je najveća je stranka u italijanskom parlamentu od oktobra 2022.

Samo dve desničarsko-populističke stranke u anketama Centra Pju su izgubile značajnu podršku: stavovi o stranci Pravo i pravda (PiS) u Poljskoj i Jobiku u Mađarskoj su oko 10 procentnih poena negativniji ove godine nego 2016.

Grčka i Japan se ističu po velikom udelu "dvostruko negativnih" stavova ljudi: ne vole ni glavne vladajuće, a ni glavne opozicione stranke. To je slučaj među 61% odraslih u Grčkoj i 54% u Japanu.

U većini zemalja obuhvaćenih anketom, oko četvrtine odraslih ili manje ima nepovoljno mišljenje i o svojoj glavnoj vladajućoj i o glavnoj opozicionoj stranci.

Neuobičajeno je da odrasli u tim zemljama vole i glavnu vladajuću i glavnu opozicionu stranku. Samo u dve zemlje – Indoneziji i Indiji većina odraslih ima povoljan stav i o glavnoj vladajućoj i o glavnoj opozicionoj stranci.

Amerikanci su podeljeni natroje: 30% ima negativno mišljenje i o Republikanskoj i o Demokratskoj stranci, 32% ima pozitivno mišljenje samo o Republikanskoj stranci, a 29% ima pozitivno mišljenje samo o Demokratskoj stranci.

U mnogim zemljama s visokim prihodima, verovatnije je da mlađi odrasli (18-34 godine) nego stariji (50 i više godina) imaju negativno mišljenje o obe glavne političke stranke. U zemljama sa srednjim prihodima nema te razlika po uzrastu.

U 11 ispitanih zemalja, oko polovine ili više "dvostruko negativnih" - kojima se ne sviđaju ni glavna vladajuća, ni glavna opoziciona stranka, ima neku treću stranku koja im se sviđa.

Tako 69% Nemaca koji ne vole dve glavne stranke u svojoj zemlji – SPD i CDU, imaju povoljan stav prema Savezu 90/Zelenima, Slobodnoj demokratskoj stranci ili Alternativi za Nemačku, piše u rezimeu Istraživanja Centra Pju objavljenom ove nedelje.