DRI: Srbija plaća naknadu za nepovučena sredstva iz zajma za energetsku sanaciju porodičnih kuća

Srbija plaća naknadu za nepovučena sredstva iz zajma Svetske banke za obnovu i razvoj, zbog kašnjenja završetka radova i do dve godine na energetskim sanacijama u lokalnim samoupravama, utvrdila je Državna revizorska institucija (DRI).

Naknada, koju država plaća, u 2023. godini iznosila je 11,8 miliona dinara, a prošle godina 11,4 miliona dinara, utvrđeno je revizijom svrsishodnosti poslovanja "Efikasnost sprovođenja mera energetske sanacije porodičnih kuća i stanova", koju je sprovela DRI.

U 2022. godini u Srbiji pokrenut je projekat "Čista energija i energetska efikasnost za građane" iz zajma Svetske banke za obnovu i razvoj u iznosu od 44,9 miliona evra za finansiranje mera energetske sanacije porodičnih kuća i stanova koje sprovode lokalne samouprave na svojoj teritoriji, poput zamena stolarije, neefikasnih kotlova i fasada, izolacija krova, solarnih panela.

Revizori su utvrdili da je na efikasnost realizacije i praćenje tog projekta uticalo kašnjenje Ministarstva rudarstva i energetike s imenovanjem organa za sprovođenje projekta, neuspostavljanje tehničke baze podataka i međusobno neusklađene projektne politike i procedure za implementaciju projekta.

"Ministarstvo je kasnilo s imenovanjem članova Jedinice za implementaciju i Upravljačkog odbora projekta i nije u potpunosti uskladilo projektne politike i procedure za implementaciju projekta, što je usporilo njegovu realizaciju i dovelo do plaćanja naknade za nepovučena sredstva", piše u saopštenju DRI.

Grad Pančevo i Opština Aranđelovac, kako je pokazala revizija, nisu potpuno efikasno sproveli meru energetske sanacije - zamenu spoljnih prozora i vrata, jer su, kako se navodi, bespovratna sredstva dodelili i za nekoliko domaćinstava, koja nisu dostavila dokaz o legalnosti objekta.

Navedeno je da je dodelom sredstava domaćinstvima, koja nisu ispunila uslov legalnosti onemogućeno da novac dobiju domaćinstava koja su ispunjavala sve zahtevane uslove iz javnog poziva, ali su ostala "ispod crte" konačne rang-liste, zbog utroška sredstava.

Grad Pančevo, kako se navodi, nije realizovao mere energetske sanacije u ugovorenom roku, pa su rokovi za realizaciju Programa produžavani aneksima.

"Kašnjenja su nastala zbog kašnjenja u zaključivanju trojnih ugovora i do pet meseci nakon raspisivanja javnog poziva za domaćinstva, neravnomerne raspodele radova između izvođača, nedefinisanog roka početka radova, kašnjenja komisije u terenskom obilasku i kašnjenja u dostavljanju zapisnika izvođaču radova", piše u saopštenju.

Opština Aranđelovac nije realizovala mere energetske sanacije po javnom pozivu iz 2023. godine u ugovorenom roku.

Glavni razlozi kašnjenja su: javni poziv za domaćinstva raspisan je skoro četiri meseca nakon potpisivanja ugovora sa Ministarstvom rudarstva i energetike, ugovori sa izvođačima radova i sa domaćinstvima zaključeni su osam meseci nakon raspisivanja javnog poziva, zatim nedefinisani početak radova i obaveza domaćinstva da izvođaču uplati sopstvena sredstva u celosti.

Takođe, postoji kašnjenje izvođača u prijavi završetka radova i do pet meseci, zatim postoji kašnjenje komisije u terenskom obilasku objekta, kao i da nema dovoljno sredstava u budžetu Opštine.

"Zbog kašnjenja u realizaciji mera energetske sanacije po javnom pozivu iz 2023. godine, Opština Aranđelovac nije sprovela javni poziv za domaćinstva u 2024. godini i nije učestvovala u novom javnom pozivu Ministarstva za 2025. godinu, čime je građanima Opštine uskraćena mogućnost da dobiju subvencije za energetsku sanaciju", navedeno je.

Revizori su zaključili da je, u cilju efikasnije realizacije i praćenja projekta, potrebno uspostaviti tehničku bazu podataka, međusobno ujednačiti i unaprediti projektne politike i procedure i ojačati koordinaciju između Ministarstva rudarstva i energetike, lokalnih samouprava i izvođača radova.