Evolucija od divljeg do gajenog pirinča trajala 100.000 godina
Tim kineskih naučnika otkrio je neprekidnu evolucionu istoriju pirinča, prateći njegov put od divljeg do pripitomljenog tokom zapanjujućeg perioda od 100.000 godina, piše Sinhua.
Nalazi objavljeni 24. maja u časopisu Nauka ne samo da bacaju novo svetlo na napredak ljudskog društva i poreklo poljoprivredne civilizacije, već takođe predstavljaju ubedljive dokaze da je Kina rodno mesto pirinča.
Uzgoj i pripitomljavanje pirinča, osnovne prehrambene namirnice za milijarde ljudi širom sveta, izvršili su značajan uticaj na evoluciju kineske civilizacije.
Naučnici iz različitih akademskih oblasti su dugo bili opčinjeni proučavanjem kako su ljudi prvi put počeli da uzgajaju divlji pirinač i evolucionim putovanjem od divljeg ka kultivisanom soju.
Arheološki nalazi pirinča na lokalitetima kao što su Hemudu i Šangšan u srednjim i donjim dolinama reke Jangce od 1970-ih su rasvetlili ključnu ulogu tog regiona kao kolevke za uzgoj pirinča.
Međutim, identifikacija dobro očuvanih markera koji razlikuju divlji od kultivisanog pirinča u regionu, koji datiraju do poslednjeg glacijalnog maksimuma, i razjašnjavanje mehanizama i procesa koji stoje iza rane ljudske eksploatacije, uzgoja i pripitomljavanja divljeg pirinča, i dalje su bili centralni izazovi u arheološkim istraživanjima.
Istraživački tim koji je predvodio profesor Lju Houjuan sa Instituta za geologiju i geofiziku pri Kineskoj akademiji nauka sproveo je sistematsko istraživanje o fitolitima u savremenim divljim i domaćim biljkama i zemljištima pirinča.
Otkrili su da je povećanje broja riblje krljušti na buliformnim fitolitima u korelaciji sa osobinom pripitomljavanja. Na osnovu ovih nalaza, razvili su standard za razlikovanje divljeg pirinča od njegovih domaćih sorti.
Koristeći ovo merilo, istraživačka grupa je istražila arheološke slojeve i prirodne profile lokaliteta Šangšan i Hehuašan u istočnoj kineskoj provinciji Džeđiang.
Analiza je otkrila kontinuiranu putanju pirinča od divljeg do domaćeg unutar sloja kulturnog lokaliteta Šangšan i njegovu vezu sa ljudskim aktivnostima i klimatskim promenama.
Prema studiji, divlji pirinač je već bio rasprostranjen u donjem regionu reke Jangce pre otprilike 100.000 godina, postavljajući temelje za kasnije korišćenje i pripitomljavanje pirinča.
Pre otprilike 24.000 godina, istovremeno sa početkom poslednjeg glacijalnog maksimuma, preci ljudi i su počeli da sakupljaju i koriste divlji pirinač. Ovo prilagođavanjeim je omogućilo da potraže nove izvore hrane usred izazova koje predstavlja hladna klima.
Pre oko 13.000 godina, oni su se upustili u praksu uzgoja pirinča. Pre otprilike 11.000 godina, došlo je do brzog porasta prevalencije fitolita karakterističnih za kultivisani pirinač, koji je premašio prag koji ukazuje na pripitomljavanje.
"Naše istraživanje je otkrilo da se početak uzgoja pirinča u istočnoj Aziji i uzgoja pšenice u jugozapadnoj Aziji odvijao istovremeno", rekao je profesor Džang Đianping sa Instituta za geologiju i geofiziku, jedan od autora studije.
"To predstavlja značajnu prekretnicu u istoriji ljudskog razvoja i uveliko je produbilo naše razumevanje globalnog porekla poljoprivrede", rekao je Džang.
Takođe, 100.000 godina duga evidencija o distribuciji divljeg pirinča, koja je kulminirala njegovom pripitomljavanjem na kulturnoj lokaciji Šangšan, otkriva zamršenu interakciju između pirinča, klime, ljudskih praksi i kulturne evolucije, rekao je Džang.
Ovo inovativno otkriće značajno utiče na naše razumevanje koevolucije čoveka i pirinča, društvenog razvoja, porekla poljoprivredne civilizacije i značaja kulture Šangšana, prokomentarisao je recenzent studije.
