Rusija u jeku sankcija kupovala tehnologiju EU za svoje oružje

Rusija svoj nuklearni arsenal u Arktičkom krugu štiti sofisticiranom podvodnom tehnologijom koju je, uprkos sankcijama, nabavila iz Evropske unije i iz SAD, a u centru mreže ilegalne kupovine je firma sa sedištem na Kipru, otkrio je međunarodni istraživački projekat Ruske tajne (Russian Secrets), piše danas nemački Cajt (Die Zeit). 

Mediji koji su učestvovali u projektu ustanovili su na osnovu finansijske dokumentacije, sudskih odluka i informacija iz bezbednosnih krugova da je Rusija tehnologiju nabavljala deset godina, najmanje do jeseni 2024. godine iz desetak članica EU, SAD, Japana i Kanade.

"U centru te ruske mreže za nabavku, prema istraživanjima, stoji firma Mostrelo komeršal limited, sa Kipra. Vlasnik je navodno poslovni čovek iz Moskve koji je aktivan u oblasti podvodne tehnike. Veći broj firmi koje se mogu njemu pripisati, u prošlosti je u više navrata radilo za rusku vojsku i tajne službe", piše Cajt.

U projektu su, između ostalih, učestvovali i nemački Zidojče cajtung, britanski Tajms, međunarodni konzorcijum istraživačkih novinara i još 11 medija, među kojima i nemačke javne radio-televizije NDR i WDR. 
   
Istraživanje pokazuje da su Mostrelo i sestrinske firme su, kako prenosi Cajt, od 2013. godine kupovale osetljivu podvodnu tehnologiju i istraživačka plovila za više od 50 miliona dolara.

List precizira da dokumentacija pokazuje da je kupljena roba otpremana u Rusiju, gde je u projektu pod imenom Harmonija delom iskorišćena za proizvodnju podvodnog senzorskog sistema, koji služi za otkrivanje neprijateljskih podmornica. 

Sistem je, prema proceni tima novinara, lučno instaliran u vodama oko Murmanska, ruskog arktičkog arhipelaga Nova zemlja i ostrva Aleksandrina zemlja.

Istraživanje novinara je pokazalo da su kiparska firma i njene filijale tehnologiju, između ostalog, nabavljale u Norveškoj od proizvođača oružja Kongsberg, koji kontroliše država.

Od britanske firme Forum enerdži teknolodžis 2014. godine je kupljen podvodni robot tipa Mohikan koji radi i na dubinama do 3.000 metara.

Britanski Gardijan objavio je danas da je među prodatom britanskom opremom bilo i bespilotno vozilo za istraživanje i polaganje kablova, kao i najsavremeniji zvučni senzor pogodan za "hidrografske istraživačke operacije". Gardijan ipak navodi da nema naznaka da su britanske kompanije prekršile zakon.

Otkriće grupe medija podstaklo je pozive britanskog Ministarstvu poslovanja i trgovine da spreči pokušaje zaobilaženja britanskih sankcija Rusiji.

Cajt piše da su firme okupljene oko Mostrela poslovale i sa Nemačkom gde su od 2013. do 2019. godine za oko 15 miliona dolara kupile podvodne telekomunikacione kablove, 2015. od jedne firme u Roštoku snažan sonar, a uz to i nekoliko specijalnih brodova iz brodogradilišta u Bremenu. 

Nemački list podseća da je od 2014. godine, posle aneksije Krima, EU puno puta proširila embargo na trgovinu sa Rusijom, a da su sankcije od početka ruske agresije na Ukrajinu posebno oštre, ali da je mreža preduzeća Mostrelo i posle februara 2022. godine uvozila tehnologiju iz Nemačke.

Poverenik EU za sprovođenje sankcija Dejvid O'Salivan izjavio je za nemačku javnu televiziju ARD da je Rusija "smislila izuzetno prepredene i pametne načine da zaobiđe sankcije". On je rekao da EU mora da "podjednako pametno i odlučno da radi na tome da to spreči, kao što su Rusi pametni i odlučni da to izvedu", prenosi Cajt.