Studija: Arktik pretrpeo najtopliju godinu u istoriji

Arktik je pretrpeo najtopliju godinu u istoriji, navodi se danas u izveštaju američke Nacionalne uprave za okeane i atmosferu (NOAA) koji prikazuje alarmantnu sliku tog područja, posebno osetljivog na efekte klimatskih promena.

Između oktobra 2024. i septembra 2025. godine, temperature su bile 1,6 stepeni Celzijusa iznad proseka zabeleženog između 1991. i 2020. godine, prema godišnjem izveštaju o Arktiku, koji koristi podatke od 1900. godine.

Godina koju je analizirala NOAA uključuje najtopliju jesen, drugu najtopliju zimu i treće najtoplije leto na Arktiku od 1900. godine. 

To područje, koji obuhvata Severni pol, doživljava fenomen nazvan "amplifikacija", što uzrokuje brže zagrevanje nego na srednjim geografskim širinama. Taj mehanizam je posledica brojnih faktora, kao što je gubitak snežnog pokrivača i morskog leda.

U martu 2025. godine zabeleženo je veliko povlačenje arktičkog morskog leda, sa najnižim izmerenim obimom od početka satelitskog praćenja.

Naučnici iz Nacionalnog centra za podatke o snegu i ledu SAD (NSIDC) procenili su da je arktički morski led dostigao svoj maksimalni godišnji obim 22. marta, pokrivajući 14,33 miliona kvadratnih kilometara - što je najmanji zabeleženi obim u više od četiri decenije satelitskog praćenja.

Svake zime, morski led, led nastao zamrzavanjem morske vode, dostiže maksimalni obim u martu. 

Zbog klimatskih promena izazvanih ljudskim delovanjem, led se sve teže ponovo formira. 

To predstavlja "neposredni problem za polarne medvede, foke i morževe, koji koriste led kao platformu za putovanja, lov ili rađanje", rekao je Volter Mejer (Walter Meier), koautor izveštaja NSIDC-a.

Iako topljenje morskog leda ne podiže direktno nivo mora, za razliku od topljenja leda na kopnu (ledene kape, glečeri), ono uzrokuje brojne klimatske posledice koje ugrožavaju mnoge ekosisteme.

To topljenje takođe pogoršava globalno zagrevanje jer, kako se površina morskog leda smanjuje, otkriva okean, koji, budući da je tamniji od leda, reflektuje manje sunčeve energije, a apsorbuje više.

Pošto se Arktik zagreva brže od ostatka planete, tako se smanjuju temperaturne razlike koje pomažu da se hladan vazduh zadrži blizu Severnog pola, omogućavajući ledenim talasima da se češće šire ka nižim geografskim širinama, dodaje se u istraživanju.